Alles over led

Wat is een ledlamp?

Het woord led is een afkorting van "light-emitting diode" in het Nederlands "licht-emitterende diode". Een led is een halfgeleider welke licht geeft wanneer er stroom doorheen loopt. Ledlampen zijn familie van de SSL (Solid-State Lighting) en zijn opgebouwd uit een groep leds. De kenmerken van de toegepaste leds bepalen gezamenlijk de lichtstroom, de lichtsterkte, de kleurweergave en de stralingshoek.

Hoe werkt een ledlamp?

Een groot verschil met een gloeilamp is dat het opwekken van licht niet gebeurt door middel van het verhitten van een draad. Ledlampen wekken licht op doordat de elektronen in het halfgeleidermateriaal worden aangeslagen. Led is een lichtgevende diode. Led vertoont een belangrijke eigenschap van de diode: de stroom wordt slechts in één richting doorgelaten. Er kan alleen stroom lopen van de anode (+) naar de kathode (-).

Voordelen van led

• Ledlampen hebben een lange levensduur: De levensduur van ledlampen is behoorlijk lang en kan oplopen tot maar liefst 50.000 branduren. Dit is wel vijfmaal langer dan bij een spaarlamp.
• Ledlampen gaan langer mee: Ledlampen gaan langer mee dan een normale lamp, omdat ledlampen minder fragiel zijn. Ze zijn namelijk beter bestand tegen trillingen van buitenaf.
• Ledlampen worden minder warm: Ledlampen worden minder warm en zullen minder snel doorbranden. Let wel; een ledlamp heeft, ook al geeft deze minder warmte af, wel degelijk ventilatie nodig.
• Ledlampen zijn zuiniger: Ledlampen zijn ongeveer 85% zuiniger dan een gloeilamp. Dit komt niet alleen door het efficiënte energiegebruik, maar ook omdat je de lamp veel minder vaak hoeft te vervangen.

Downlighters

Zoals de naam eigenlijk al doet vermoeden schijnt een downlighter het licht als het ware naar beneden. Het kan gezien worden als een ledlamp die verwerkt is in het plafond. Het licht zal gelijkmatig over de ruimte verdeeld worden. Downlighters en spots zijn niet hetzelfde, want bij downlighters wordt het licht veel breder uitgestraalt dan bij een spot. Een ledspot heeft meestal een stralingshoek van zo'n 36 graden, waarmee bijvoorbeeld een kunstwerk uitgelicht kan worden.

Wat is lumen?

De helderheid van een lichtbron noemen we lumen (lm). Lumen is de eenheid voor lichtstroom. De totale hoeveelheid zichtbaar licht die door de lichtbron in alle richtingen wordt uitgestraald, noemen we lumen. Eenvoudig gezegd: door middel van lumen kunnen we lichtstroom een bepaalde waarde toekennen. Hierdoor kan je het licht van verschillende lichtbronnen met elkaar vergelijken.

Als voorbeeld: gloeilampenlicht met ledlamplicht. Voorheen wist je precies hoeveel licht je kreeg bij een gloeilamp met een wattage van 60 W. Doordat ledlampen veel minder wattage gebruiken is het niet altijd goed in te schatten hoeveel licht je hebt bij een ledlamp van 8 W. In die situatie is het goed om naar de hoeveelheid lumen te kijken, dit geeft een beter beeld van de hoeveelheid licht die je kan verwachten.

Wat is kelvin?

De kleurtemperatuur van verlichting wordt aangegeven in kelvin (K). Iedere lichtbron geeft het licht in een andere kleur af. Kelvin wordt weergegeven in een getal. Hoe lager de waarde van het getal is, hoe warmer (geler) het licht is. Hoe hoger de waarde van het getal is, hoe kouder (witter) het licht is. De standaard waardes beginnen bij 1800 kelvin, dit is te vergelijken met kaarslicht, warm wit licht. De maximale waarde is 6500 kelvin, dit is te vergelijken met daglicht, koel wit licht.

Wat is IP?

De IP-waarde is simpel gezegd hoe goed het product bestand is tegen voorwerpen, stof en vocht. De IP-waarde bestaat uit twee cijfers. Het eerste cijfer is de waarde van bescherming tegen voorwerpen en stof en het tweede cijfer de waarde de bescherming tegen van vocht. Hoe hoger de cijfers, hoe beter de lamp beschermd is.

De meest voorkomende IP-waardes zijn:
IP20 = Ledlampen voor binnenshuis. Deze zijn niet geschikt voor gebruik in vochtige ruimtes
IP44 = Ledlampen die in beperkte mate bestand zijn tegen stof en vocht
IP65 = Ledlampen die goed beschermd zijn tegen waterstralen en geheel stofbestendig

Hieronder het totale overzicht van de IP-waardes:

Wat is het verschil tussen lumen en watt?

Bij gloeilampen wisten we bij een bepaald wattage hoeveel licht de lamp gaf; een lamp van 40 W was sfeerlicht, een lamp van 60 W kon boven de eettafel gebruikt worden en een lamp van 75 W was geschikt voor in de leeslamp. Van de hoeveelheid watt die de gloeilamp gebruikte, werd echter maar 5% daadwerkelijk omgezet in licht. De rest van de energie werd omgezet in warmte. Verspilde energie dus. Met de komst van ledlampen wordt dezelfde hoeveelheid licht met veel minder watt bereikt: bijna alle energie wordt omgezet in licht.

Het is dus niet meer zo goed te bepalen welke lichtbron nu het beste geschikt is voor jouw lamp. Vandaar dat we tegenwoordig meer kijken naar de hoeveelheid lumen die een lamp uitstraalt. Op de meeste verpakkingen van ledlampen staat ook aangegeven met welke gloeilamp deze te vergelijken is, bijvoorbeeld: 6-40 W. Dit wil zeggen dat de ledlamp 6 watt gebruikt en dat deze te vergelijken is met een gloeilamp van 40 W. 

Kortgezegd: lumen zegt iets over de hoeveelheid licht die wordt uitgestraald, watt geeft aan hoeveel electriciteit er per uur gebruikt wordt om die lichtuitstraling te bereiken.